Czy polską gospodarkę odpadami można uzdrowić? Czy możemy pozbyć się dzikich wysypisk, spalania odpadów w domowych piecach, składowania na wysypiskach?
Czy możemy skończyć z patologią w rodzaju przywożenia śmieci z innego rejonu Polski do lokalnej spalarni (przeczytaj o sprawie palenia warszawskich śmieci w Białymstoku) albo bardzo częstego podrzucania śmieci do obcych nieruchomości (przeczytaj o sprawie posła przywożącego odpady do pojemników pod blokiem)? Czy... możemy uwolnić firmy od absurdalnej pseudoekologicznej sprawozdawczości i pozbyć się biurokratycznych instytucji jedynie pozorujących ochronę środowiska?
Tak! To możliwe! Odbiór śmieci może być tańszy dla osób fizycznych a gospodarka odpadami zgodna z oczekiwaniami społecznymi i interesem gospodarczym.
Proponujemy zastąpienie obecnego niewydolnego systemu Narodowym Programem Gospodarki Odpadami opartym na rynkowych prostych rozwiązaniach pozbawionych przerośniętej biurokracji i absurdalnej sprawozdawczości. Nowy model gospodarki odpadami zostałby rozszerzony o realizację projektów antysmogowych, wsparcie zalesiania, tworzenie odnawialnych źródeł energii w ramach realizacji unijnego Europejskiego Zielonego Ładu.
W obecnym modelu zbiurokratyzowanym i zmonopolizowanym przez gminy wytwórca odpadów płaci stawki niemające bezpośredniego związku z dalszym sposobem ich przetworzenia ani niemotywującym do racjonalnego gospodarowania odpadami (przeczytaj o opłatach w Warszawie). W nowym systemie wytwórca odpadów uiszczałby opłatę, ale zarazem otrzymywałby wynagrodzenie za przekazywanie posegregowanych śmieci. Rozwiązanie to zrewolucjonizowałoby przetwarzanie odpadów oraz redukowałoby skalę eksploatacji środowiska naturalnego w zakresie pozyskiwania surowców.
Poniżej Narodowy Program Gospodarki Odpadami w skrócie:
1. Powołanie Krajowego Funduszu Gospodarki Odpadami (KFGO) - z reorganizacji struktur GIOŚ-BDO.
2. Powstanie Firm Przetwarzających Odpady (FPO) - uwolnienie rynku zbierania i przetwarzania odpadów (przeczytaj o wnioskach UOKiK dot. szkodliwości ograniczania konkurencji), likwidacja monopolu gmin na zarządzanie odpadami. Zezwolenie na konkurencję i odzysk surowców wtórnych. Demonopolizacja rynku przy jednoczesnym uzdrowieniu finansowania umożliwi dynamiczny rozwój branży recyklingu i technologii przetwarzania.
3. Krajowy Fundusz Gospodarki Odpadami podpisze umowy z Firmami Przetwarzającymi Odpady (FPO). Sfinansuje proces odbioru i przetwarzania odpadów. Wypłaci dla FPO premie za odzyskane surowce wtórne.
4. Opłaty na KFGO naliczane od przychodu, proporcjonalne do rozmiarów ingerencji w środowisko. Powiązanie wysokości opłat z przychodem będzie racjonalnym odzwierciedleniem skali oddziaływania wytwórców odpadów na środowisko. W zreformowanym systemie za odbiór odpadów mniej zapłaci np. emeryt z miesięcznym świadczeniem 1200 zł, a więcej, np. hipermarket wprowadzający na polski rynek miliony ton opakowań produktów spożywczych.
W aktualnym niesprawiedliwym systemie całość kosztów gospodarki odpadami jest przerzucona na końcowych odbiorców towarów i usług, osoby fizyczne, rodziny. Przyjęcie progresywnej opłaty na gospodarkę odpadami i ochronę środowiska obciąży wytwórców odpadów proporcjonalnie do skali wprowadzania i eksploatowania środowiska. Większe przychody z progresywnej opłaty KFGO oprócz pokrycia kosztów zarządzania odpadami pozwolą na dofinansowanie ochrony klimatu, wspieranie rozwoju ekologicznych źródeł energii oraz rozwijanie polskiej produkcji.
5. Rozporządzeniem do ustawy zostaną określone stawki minimalne za posortowane odpady (np. szkło, metale, tworzywa, papier itd.). Taryfikator obejmie wszystkie rodzaje odpadów obecnych na rynku począwszy od śmieci z gospodarstw domowych a skończywszy na odpadach przemysłowych.
6. Nowy system będzie finansowo motywował wytwórców odpadów do segregacji. Zdający śmieci będą mogli odzyskać część wydatków ponoszonych na KFGO. Firmy odbierające zapłacą im za przekazywanie posortowanych odpadów stawki wg urzędowego taryfikatora. Bez premii finansowej pozostanie przekazywanie śmieci zmieszanych. Taryfikator z minimalnymi cenami skupu odpadów posortowanych w połączeniu z powierzeniem obrotu odpadami wyspecjalizowanym firmom zastąpi niewydajne i kosztowne logistycznie systemy kaucyjne w sklepach, rozwiąże problem dzikich wysypisk w lasach i podrzucania śmieci w miastach.
7. Przekazywanie odpadów firmom FPO będzie odbywało się na podstawie umów zawieranych z osobami fizycznymi i prawnymi. FPO udostępnią zdającym worki/pojemniki z kodami identyfikacyjnymi.
8. Likwidacja absurdalnej sprawozdawczości GIOŚ-BDO blokującej polską przedsiębiorczość. Firmy nie będą np. zmuszane do obliczania ilości CO2 z użytkowania aut (przeczytaj więcej o absurdalnej sprawozdawczości), czy składania sprawozdań o liczbie i wadze tonerów od drukarek albo raportowania o ilości i rodzajach użytych opakowań. Sprawozdawczość w zakresie zbierania i obrotu odpadami poprowadzą wyłącznie firmy FPO.
Zniesione zostaną m.in. nw. obowiązki:
– organizowanie i finansowanie odbioru zużytego sprzętu;
– minimalne roczne poziomy zbierania;
– prowadzenie ewidencji o masie wprowadzonego sprzętu;
– składanie sprawozdań do GIOŚ-BDO o wprowadzonych i zebranych produktach;
– składanie sprawozdań o wysokości opłaty produktowej;
– składanie informacji do GIOŚ-BDO o zakładach przetwarzania;
– kuriozalne sprawozdania o wysokości środków "na kampanie publiczne";
– obowiązek nieodpłatnego przyjmowania zużytego sprzętu;
– obowiązek wydzielania miejsca na przechowywanie zbieranego zużytego sprzętu;
– obowiązek sporządzania rocznego sprawozdania "o korzystaniu ze środowiska";
– obowiązek obliczania rocznej opłaty za wprowadzenie gazów (np. z auta, z ogrzewania - obowiązek na każdy przedsiębiorca);
– opłata za korzystanie ze środowiska.
Wyeliminowanie zbędnej sprawozdawczości GIOŚ-BDO ułatwi funkcjonowanie firm i przyniesie wymierne oszczędności środowisku. Miliony komputerów nie będą zużywały megwatów mocy przy tworzeniu pseudoprawozdań niemających żadnego uzasadnionego celu ani użytkowego zastosowania. Oszczędzimy lasy bo GIOŚ-BDO - mimo informatyzacji - wymusza od uczestników systemu przeróżne "zaświadczenia, oświadczenia i poświadczenia" tworzone w formie tradycyjnej papierowej. Zobacz przykładowe: http://www.gios.gov.pl/pl/aktualnosci/12-gospodarka-odpadami/zuzyty-sprzet-elektryczny-i-elektroniczny/513-zseie-sprawozdawczosc-2018Firmy
Firmy uwolnione od pseudosprawozdawczości zaoszczędzą rocznie setki milionów złotych na obsłudze dokumentacji GIOŚ-BDO. Szczególną ulgę finansową odczują osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą i mikrofirmy, dla których wydatki na pseudosprawozdawczość stanowią istotny koszt działalności zmniejszający ich konkurencyjność (przeczytaj jak wygląda kontrola GIOŚ i czego wymaga się od mikrofirm).
Korzyści z reformy:
1. Obniżenie cen odbioru odpadów do osób fizycznych.
2. Wzrost konkurencyjności polskich firm i całej gospodarki po uwolnieniu od bezsensownej i kosztownej sprawozdawczości.
3. Rozwiązanie problemu śmieci wyrzucanych do lasu, nielegalnych składowisk i windowania cen odbioru odpadów przez samorządy.
4. Większy odzysk surowców wtórnych, rozwój technologii, nowe miejsca pracy, podatki.
5. Skuteczna ochrona środowiska.
Poniżej wykaz ustaw i rozporządzeń regulujących aktualną gospodarkę odpadami i korzystanie ze środowiska:
USTAWA z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców
https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/prawo-przedsiebiorcow-18701388
USTAWA z dnia 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym
https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/zuzyty-sprzet-elektryczny-i-elektroniczny-18233050
USTAWA z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska
https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/inspekcja-ochrony-srodowiska-16794296
USTAWA z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach
https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/odpady-17940659
USTAWA z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi
https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/gospodarka-opakowaniami-i-odpadami-opakowaniowymi-18015362
USTAWA z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1 z dnia 5 października 2017 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi
https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/szczegolowy-sposob-postepowania-z-odpadami-medycznymi-18642622
USTAWA z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji
https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/recykling-pojazdow-wycofanych-z-eksploatacji-17161587
USTAWA z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/utrzymanie-czystosci-i-porzadku-w-gminach-16797931
USTAWA z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/udostepnianie-informacji-o-srodowisku-i-jego-ochronie-udzial-17497783
ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko
https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/przedsiewziecia-mogace-znaczaco-oddzialywac-na-srodowisko-18895096
USTAWA z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach
https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/baterie-i-akumulatory-17545060
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI1) z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń używanych na zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji hałasu do środowiska
https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/zasadnicze-wymagania-dla-urzadzen-uzywanych-na-zewnatrz-pomieszczen-w-17236295