29 października 2013r. zostało wysłane zawiadomienie do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o stosowaniu przez Gminę Białystok zakazanej praktyki nadużywania pozycji dominującej na lokalnym rynku organizowania usług odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, poprzez narzucanie mieszkańcom nieuczciwych, nadmiernie wygórowanych cen za wywóz śmieci, które przynoszą dominantowi nieuzasadnione korzyści w postaci zwiększonych wpływów do budżetu gminy.
Wezwanie złożono w trybie art. 86 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, co oznacza że UOKiK powinien w terminie określonym w art. 35–37 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego udzielić informacji na piśmie o sposobie rozpatrzenia zawiadomienia wraz z uzasadnieniem.
Powyższe zawiadomienie zostało poprzedzone wezwaniem Rady Miasta do usunięcia naruszenia prawa z dnia 12 sierpnia 2013r., pod którym podpisało się kilka tysięcy osób. Niniejszy wniosek poparły trzy centrale związkowe tj. NSZZ Solidarność, OPZZ, FORUM Związków Zawodowych, które działają na terenie miasta Białegostoku.
Niestety wezwanie zostało zlekceważone przez Przewodniczącego Rady Miasta Pana Włodzimierza Kusaka, który odmówił umieszczenia tegoż wniosku w porządku obrad sesji, tłumacząc się brakiem przygotowanego przez Prezydenta Miasta Białegostoku projektu uchwały w sprawie odpowiedzi na wezwanie. Rada Miejska na posiedzeniu w dniu 30 września 2013r. nie zmieniła uchwały śmieciowej oraz nie udzieliła odpowiedzi na wezwanie i pozostaje w bezczynności.
Stosowanie zakazanej praktyki określonej w art. 9 ust. 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów niejednokrotnie stwierdzone było wobec jednostek samorządu terytorialnego, np. wobec Gminy Miasta Olsztyn ( zob. decyzja z dnia 17 marca 2011r. Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nr RBG-5/2011, znak: RBG-411-08/07/PA, opubl. na www.uokik.gov.pl ) oraz państwowych jednostek organizacyjnych, np. wobec Narodowego Funduszu Zdrowia ( zob. decyzja z dnia 28 grudnia 2011r. Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nr RKT-51/2011, znak: RKT-411-08/11/MI, opubl. na www.uokik.gov.pl ).
Również w uzasadnieniu wyroku z dnia 23 maja 2012r., sygn. akt VI ACa 1142/11 Sąd Apelacyjny w Warszawie podkreślił, że NFZ zgodnie z prawem antymonopolowym jest traktowany jako przedsiębiorca i musi przestrzegać zasad obowiązujących inne podmioty.
Natomiast w województwie podlaskim UOKiK m.in. przeprowadził postępowanie antymonopolowe wszczęte z urzędu pod zarzutem stosowania przez przedsiębiorcę MPO Spółka z o.o. w Białymstoku działania polegającego na nadużywaniu pozycji dominującej na lokalnym rynku odbioru odpadów komunalnych, obejmującym Gminę Zabłudów, poprzez narzucanie nieuczciwych cen za odbiór odpadów ( zob. decyzja z dnia 6 lipca 2011r. Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nr RLU 7/11, znak: RLU-411-3/09/MI, opubl. na www.uokik.gov.pl ).
Ponadto w regionie podlaskim UOKiK przeprowadził postępowanie antymonopolowe wszczęte na wniosek Spółdzielni Mieszkaniowej Lokatorsko-Własnościowej w Siemiatyczach, ul. 11 Listopada 43, Powszechnej Spółdzielni Spożywców Społem w Siemiatyczach, Pl. Jana Pawła II 1 oraz Przedsiębiorstwa Usługowo – Asenizacyjnego ASTWA Sp. z o.o. w Białymstoku pod zarzutem stosowania przez przedsiębiorcę Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. w Siemiatyczach działania polegającego na nadużywaniu pozycji dominującej na lokalnym rynku odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, pochodzących z terenu Miasta Siemiatycze, poprzez stosowanie nieuczciwych, nadmiernie wygórowanych opłat za przyjęcie odpadów komunalnych na składowisko odpadów przeznaczonych dla Miasta Siemiatycze ( zob. decyzja z dnia 31 grudnia 2009r. Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nr RLU 31/09, znak: RLU-411-8/06/MI, opubl. na www.uokik.gov.pl ). Poniżej publikuję treść zawiadomienia.
Krzysztof Krasowski
Białystok, dnia 28 października 2013r.
Prezes
Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
Delegatura w Lublinie
ul. Ochotnicza 10
20 – 012 Lublin
zawiadamiający: Krzysztof Krasowski
Zawiadomienie o nadużywaniu pozycji dominującej
Działając na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007r. o ochronie konkurencji i konsumentów ( Dz. U. Nr 50, poz. 331 z późn. zm. – zwanej dalej u.o.k.k. ) zawiadamiam o stosowaniu przez Gminę Białystok praktyki nadużywania pozycji dominującej na lokalnym rynku organizowania usług odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, poprzez narzucanie mieszkańcom, na mocy uchwały Nr XLVIII/535/13 Rady Miasta Białegostoku z dnia 25 czerwca 2013r. zmieniającej uchwałę w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustalenia stawki tej opłaty i ustalenia stawki opłaty za pojemnik o określonej pojemności, nieuczciwych, nadmiernie wygórowanych cen i przynoszące dominantowi nieuzasadnione korzyści w postaci zwiększonych wpływów do budżetu gminy, co stanowi naruszenie zakazu, o którym mowa w art. 9 ust. 1 i art. 9 ust. 2 pkt 1 powołanej wyżej ustawy.
W związku z powyższym wnoszę o:
- wszczęcie postępowania antymonopolowego,
- zakazanie wspomnianych praktyk,
- zwrot nieuzasadnionych korzyści pobranych przez Gminę Białystok ( w postaci części wnoszonych przez mieszkańców opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi ) od chwili wejścia w życie z dniem 1 lipca 2013r. uchwały Nr XLVIII/535/13 Rady Miasta Białegostoku z dnia 25 czerwca 2013r.
Uzasadnienie
Nie ulega wątpliwości, że Gmina Białystok jest przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Zgodnie z przepisem art. 4 pkt 1 lit. a u.o.k.k. pod pojęciem „przedsiębiorcy” rozumie się przez to przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, a także osobę fizyczną, osobę prawną, jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, organizującą lub świadczącą usługi o charakterze użyteczności publicznej, które nie są działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.
Gmina Białystok jest jednostką samorządu terytorialnego posiadającą osobowość prawną zgodnie z przepisem art. 165 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r. ( Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm. – zwanej dalej Konstytucją RP ) oraz art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym ( t.j. Dz. U. z 2001r., Nr 142, poz. 1591 z późn. zm. – zwanej dalej u.s.g. ), natomiast stosownie do art. 7 ust. 1 tej ustawy, do jej zadań własnych należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. Zadania te obejmują m.in. sprawy utrzymania czystości i porządku oraz wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych ( art. 7 ust. 1 pkt 3 ). Zadania własne gminy są zadaniami użyteczności publicznej. Ich celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych.
W związku z powyższym Gmina Białystok, jako osoba prawna organizująca oraz świadcząca usługi o charakterze użyteczności publicznej związane ze zbiorowym odbieraniem odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowaniem tych odpadów, posiada status przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4 pkt 1 lit. a u.o.k.k.
Art. 4 pkt 9 u.o.k.k. definiuje rynek właściwy jako rynek towarów, które ze względu na ich przeznaczenie, cenę oraz właściwości, w tym jakość, są uznawane przez ich nabywców za substytuty oraz są oferowane na obszarze, na którym ze względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cen i koszty transportu, panują zbliżone warunki konkurencji. Na rynek właściwy składa się rynek produktowy oraz rynek geograficzny.
Działalność gminy polega m.in. na organizowaniu usług w zakresie odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych od wszystkich właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, w granicach administracyjnych miasta Białystok. Korzystanie przez właścicieli nieruchomości z usługi wywozu śmieci oferowanych przez innych konkurencyjnych przedsiębiorców na wolnym rynku jest niemożliwe, a co za tym idzie niemożliwy jest wybór przez konsumentów konkurencyjnej oferty. Gmina Białystok jest jedynym przedsiębiorcą, który może zarządzać gospodarką odpadami komunalnymi na terenie miasta. Wynika to wprost z zapisów art. 6c ust. 1 ustawy z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach ( t.j. Dz. U. z 2012r., Nr 0, poz. 391 z późn. zm. – zwanej dalej u.c.p.g. ), który stanowi, że „Gminy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy”. Zaś art. 6h tej ustawy mówi, że „Właściciele nieruchomości, o których mowa w art. 6c, są obowiązani ponosić na rzecz gminy, na terenie której są położone ich nieruchomości, opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi”. Gmina posiada więc monopol na świadczenie usług w zakresie odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych od wszystkich właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy na swoim terenie, monopol ten ma charakter prawny oraz faktyczny.
Powyższe względy decydują o tym, iż rodzaj oraz zasięg geograficzny działalności prowadzonej przez Gminę wyznaczają w niniejszej sprawie wymiar produktowy i geograficzny rynku właściwego, o którym mowa w art. 4 pkt 9 u.o.k.k. Rynkiem właściwym w ujęciu produktowym jest zatem rynek organizowania usług odbierania i składowania odpadów komunalnych, natomiast w ujęciu geograficznym, z uwagi na zasięg tej działalności, obejmuje on obszar miasta Białystok. Zakres geograficzny rynku właściwego w niniejszej sprawie zdeterminowany jest obowiązującymi przepisami, które przyznają gminie wyłączność na organizowanie usług odbierania i składowania odpadów komunalnych.
Na tak określonym rynku właściwym Gmina działa w warunkach monopolu naturalnego, posiadając 100% udziału w rynku właściwym, a w konsekwencji pozycję dominującą w rozumieniu art. 4 pkt 10 u.o.k.k. Zgodnie z tym przepisem, przez pozycję dominującą rozumie się pozycję przedsiębiorcy, która umożliwia mu zapobieganie skutecznej konkurencji na rynku właściwym przez stworzenie mu możliwości działania w znacznym zakresie niezależnie od konkurentów, kontrahentów oraz konsumentów. Domniemywa się jednocześnie, że przedsiębiorca ma pozycję dominującą, jeżeli jego udział w rynku właściwym przekracza 40%.
Gmina Białystok posiada nie tylko pozycjędominującą, ale z uwagi na przyznane jej kompetencje należy ją uznać za podmiot posiadający monopol na rynku organizowania usług odbierania i składowania odpadów komunalnych obejmujący teren gminy. Na powyższe wskazuje również orzecznictwo Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. W uzasadnieniu wyroku z dnia 12 grudnia 2006r., sygn. akt XVII AmA 19/06 Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów stwierdził, że „(...) Prezydent Miasta jest monopolistą prawnym. Posiada bowiem prerogatywy do tego, by wydawać akty prawne, którymi kształtuje lokalny rynek usług. Może więc zakwalifikować go do grona podmiotów posiadających pozycję dominującą na rynku lokalnym”. Natomiast w uzasadnieniu wyroku z dnia 30 czerwca 2005r., sygn. akt XVII AmA 24/04 Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów określił, że „Gmina posiada monopol w zakresie działalności organizacyjnej podejmowanej dla utrzymania porządku i czystości na jej terytorium (...).”
Gmina Białystok będąc jedynym zarządcą gospodarki odpadami komunalnymi, określa w sposób jednostronny ceny za wykonywanie usługi wywozu śmieci. To sprawia, iż dysponuje ona siłą ekonomiczną, przy użyciu której może działać w znacznym stopniu niezależnie od zachowania swych kontrahentów i konsumentów, a w szczególności stosować praktyki eksploatacyjne przynoszące jej nieuzasadnione korzyści kosztem odbiorców.
Uznaje się, że zakaz nadużywania pozycji dominującej odnosi się do praktyk o charakterze eksploatacyjnym, które polegają na uzyskiwaniu przez przedsiębiorcę posiadającego pozycję dominującą od innych podmiotów ( zarówno kontrahentów jak i konsumentów ) świadczeń pozostających w dysproporcji ze świadczeniami na jakie mogliby liczyć w warunkach niezniekształconej konkurencji na rynku. W przypadku praktyk mających charakter eksploatacyjny, przedsiębiorca posiadający pozycję dominującą wykorzystuje fakt ograniczonej konkurencji na rynku i ograniczonego wyboru po stronie kontrahentów lub konsumentów. Typowymi praktykami eksploatacyjnymi są: pobieranie przez dominanta nadmiernie wygórowanych cen oraz narzucanie uciążliwych warunków umów przynoszących dominantowi nieuzasadnione korzyści.
W niniejszej sprawie praktyka ma charakter eksploatacyjny i polega na bezpodstawnym nakładaniu na odbiorców nieuczciwych cen, w tym cen nadmiernie wygórowanych za odbiór odpadów, co stanowi praktykę określoną w art. 9 ust. 2 pkt 1 u.o.k.k.
Nieuczciwość opłat stosowanych przez Gminę Białystok ma wyraz w ich nadmiernej wysokości, zakłócającej ekwiwalentność świadczeń. Z jednej strony mamy więc świadczenie usługobiorcy w postaci zapłaty w określonej wysokości, a drugiej świadczenie usługodawcy w postaci odbioru i wywozu odpadów. Porównanie stawek opłat ustalonych przez Gminę Białystok po 1 lipca 2013r. z cenami obowiązującymi na terenie miasta Białystok przed 1 lipca 2013r. oraz ze stawkami stosowanymi przez inne gminy podbiałostockie świadczących takie same usługi w zbliżonych warunkach, aczkolwiek na innym terenie, uzasadnia stwierdzenie o stosowaniu przez Gminę Białystok drastycznie wysokich cen za odbiór odpadów. To ustalenie uzasadnia stwierdzenie ze Gmina Białystok stosuje ceny nieuczciwe.
Naruszenie zasady ekwiwalentności świadczeń przez działanie usługodawcy w niniejszej sprawie przybiera postać wyzysku, o którym mowa w treści przepisu art. 388 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny ( Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn, zm. – zwanej dalej k.c. ). W takiej sytuacji działanie dominanta przejmuje postać praktyki eksploatacyjne.
W uchwale Nr XLVIII/535/13 Rada Miasta Białegostoku z dnia 25 czerwca 2013r. zapisała m.in., iż w przypadku, gdy odpady komunalne są zbierane i odbierane w sposób selektywny, ustala się miesięczną stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi od gospodarstwa domowego o powierzchni lokalu mieszkalnego od 40,01m² do 80,00m² w kwocie 35zł ( słownie: trzydzieści pięć złotych ). Powyższa stawka opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi została ustalona w oderwaniu od cen rynkowych, jakie dotychczas obowiązywały na terenie miasta Białegostoku.
Dowód:
- załącznik nr 1 „kserokopia pisma Spółdzielni Mieszkaniowej „Rodzina Kolejowa” w Białymstoku informująca o wysokości miesięcznej opłaty za odpady komunalne obowiązującej od dnia 1 maja 2013r.”,
- załącznik nr 2 „kserokopia pisma Spółdzielni Mieszkaniowej „Rodzina Kolejowa” w Białymstoku informująca o wysokości miesięcznej opłaty za odpady komunalne obowiązującej od dnia 1 lipca 2013r.”.
Przed dniem 1 lipca 2013r. płaciliśmy cenę rynkową w kwocie 8,58zł ( słownie: osiem złotych pięćdziesiąt osiem groszy ) miesięcznej stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi od osoby, które były zbierane i odbierane w sposób selektywny. Powyższa cena pokrywała cały koszt opłaty za odpady komunalne i usługa ta nie była dotowana.
W tym miejscu należy zauważyć, iż niniejsza cena pokrywała również koszt opłaty za odpady komunalne, które były znoszone i zwożone z całego miasta przez mieszkańców domków jednorodzinnych, którzy wrzucali swoje śmiecie do kontenerów znajdujących się na terenie osiedli zarządzanych przez Spółdzielnie Mieszkaniową „Rodzina Kolejowa”.
W świetle zatem powyższych faktów uznać należy, iż od 1 lipca 2013r. miesięczna stawka opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi powinna być niższa od dotychczasowej gdyż ilość osób płacących za wywóz śmieci zwiększyła się a sama ilość odpadów komunalnych już nie. Wynika to z wprowadzonego obligatoryjnego obowiązku płacenia opłaty za odpady komunalne przez właścicieli domków jednorodzinnych, którzy dotychczas unikali płacenia za wywóz śmieci i swoje odpady wywozili do lasu czy podrzucali do kontenerów znajdujących się na terenie osiedli zarządzanych przez spółdzielnie mieszkaniowe.
Trudno zrozumieć jak wyliczono przyjęte przez Radę Miasta Białegostoku stawki opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, skoro firmom wywożącym śmieci takim jak „MPO”, „Czyścioch”, „Astwa” opłacało się do 1 lipca 2013r. wywozić śmieci ze spółdzielni czy wspólnot mieszkaniowych za 4,50 – 8,58 złotych od osoby, a po 1 lipca 2013r. kiedy zajmuje się tym Gmina Białystok, rachunek za wywóz nieczystości wzrósł kilkukrotnie.
W literaturze przedmiotu wskazuje się, że podczas dokonywania kalkulacji należy uwzględnić zasadę minimalizacji kosztów ponoszonych przez społeczność lokalną, która zostanie nimi obciążona ( zob. Gospodarowanie odpadami komunalnymi. Poradnik dla gmin. Jędrzej Klatka red., Michał Kuźniak red., s. 84, opubl. w LEX ).
Dowód:
- załącznik nr 3 „kopia uchwały Nr XLVIII/535/13 Rady Miasta Białegostoku z dnia 25 czerwca 2013r. zmieniającej uchwałę w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustalenia stawki tej opłaty i ustalenia stawki opłaty za pojemnik o określonej pojemności”.
Uchwała Rady Miasta Białegostoku Nr XLVIII/535/13 z dnia 25 czerwca 2013r. ustaliła miesięczną stawkę opłaty ponoszoną przez właścicieli nieruchomości za usługi w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi w sposób następujący:
a ) od gospodarstwa domowego o powierzchni lokalu mieszkalnego do 40,00m² - 28,50zł,
b ) od gospodarstwa domowego o powierzchni lokalu mieszkalnego od 40,01m² do 80,00m² - 52,50zł,
c ) od gospodarstwa domowego o powierzchni lokalu mieszkalnego powyżej 80,00m² - 67,50zł.
Natomiast w przypadku, gdy odpady komunalne są zbierane i odbierane w sposób selektywny, ustalona została miesięczna stawka opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w sposób następujący:
a ) od gospodarstwa domowego o powierzchni lokalu mieszkalnego do 40,00m² - 19,00zł,
b ) od gospodarstwa domowego o powierzchni lokalu mieszkalnego od 40,01m² do 80,00m² - 35,00zł,
c ) od gospodarstwa domowego o powierzchni lokalu mieszkalnego powyżej 80,00m² - 45,00zł.
Ponadto przyjęte w uchwale stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi są wielokrotnie wyższe niż wynika to z płaconych do dnia 1 lipca 2013r. przez mieszkańców stawek a także wyższe niż w gminach podbiałostockich czy w innych miastach, np. w Warszawie.
Dowód:
- załącznik nr 4 „kopia uchwały Nr XL/277/13 Rady Miejskiej w Sokółce z dnia 31 stycznia 2013r. w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustalenia stawki tej opłaty na terenie Gminy Sokółka”.
- załącznik nr 5 „kopia uchwały Nr LVIII/1623/13 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 12 czerwca 2013r. zmieniająca uchwałę w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, ustalenia stawki takiej opłaty oraz ustalenia stawki opłaty za pojemnik o określonej pojemności”.
Zatem jak wynika z uchwał podjętych w gminach podbiałostockich stawki opłat za odpady selekcjonowane wynoszą np.
- w gminie Sokółka 5zł od mieszkańca,
- w gminie Zabłudów 6zł od mieszkańca,
- w gminie Wasilków 7zł od mieszkańca,
- w gminie Szudziałowo 7zł od mieszkańca,
- w gminie Łapy 8zł od mieszkańca,
- w gminie Choroszcz 8zł od mieszkańca w budynku wielorodzinnym,
- w gminie Kuźnica 8zł od mieszkańca,
-w gminie Tykocin 8,50zł od mieszkańca,
- w gminie Czarna Białostocka 9zł od mieszkańca,
- w gminie Turośń Kościelna 9,50zł od mieszkańca,
- w gminie Michałowo 9,50zł od mieszkańca,
- w gminie Supraśl 10zł od mieszkańca,
- w gminie Dobrzyniewo Duże 10zł od mieszkańca,
- w gminie Knyszyn 10zł od mieszkańca.
Natomiast stawki opłat za odpady nieselekcjonowane w gminach podbiałostockich wynoszą np.
- w gminie Sokółka 8zł od mieszkańca,
- w gminie Tykocin 10,10zł od mieszkańca,
- w gminie Łapy 12zł od mieszkańca,
- w gminie Wasilków 14zł od mieszkańca,
- w gminie Szudziałowo 14zł od mieszkańca,
- w gminie Zabłudów 15zł od mieszkańca,
- w gminie Kuźnica 15zł od mieszkańca,
- w gminie Turośń Kościelna 16zł od mieszkańca,
- w gminie Supraśl 18zł od mieszkańca,
- w gminie Czarna Białostocka 18zł od mieszkańca,
- w gminie Choroszcz 20zł od mieszkańca w budynku wielorodzinnym,
- wgminie Knyszyn 20zł od mieszkańca,
-w gminie Dąbrowa Białostocka 23zł od mieszkańca,
- w gminie Gródek 23zł od mieszkańca.
Także w dużych miastach stawki opłat są znacznie niższe np.
- w Warszawie radni uchwalili:
· zbiórka selektywna 10zł/m-c od osoby,
· zbiórka nieselektywna 12zł/m-c od osoby;
- w Rzeszowie radni uchwalili:
· zbiórka selektywna 10zł/m-c od osoby,
· zbiórka nieselektywna 15zł/m-c od osoby;
- w Łodzi, w drugim mieście pod względem ludności radni uchwalili:
· zbiórka selektywna 12,69zł/m-c od osoby ( propozycja komisji gospodarki komunalnej w Łodzi była 9zł od osoby za śmieci segregowane ),
· zbiórka nieselektywna 16,5zł/m-c od osoby;
- w Lublinie radni uchwalili:
· zbiórka selektywna 12zł/m-c od osoby w zabudowie wielorodzinnej,
· zbiórka nieselektywna 16zł/m-c od osoby w zabudowie wielorodzinnej;
- w Poznaniu radni uchwalili:
· zbiórka selektywna 12zł/m-c od osoby,
· zbiórka nieselektywna 20zł/m-c od osoby.
Uchwała wprowadza rozróżnienie opłat dla gospodarstwa domowego w zależności od powierzchni lokalu mieszkalnego. Dla gospodarstwa domowego 1-osobowego ustalono stawki od 28,50zł gdy mieszka się w lokalu o powierzchni do 40,00m², zaś 52,50zł gdy mieszka się w lokalu o powierzchni od 40,01m² do 80,00m², oraz 67,50zł gdy mieszka się w lokalu o powierzchni powyżej 80,00m². W rezultacie gospodarstwo domowe 1-osobowe zapłaci od 28,50zł do 67,50zł, mimo że stan produkcji „odpadów” jest taki sam.
Zatem uchwała prowadzi do nierównego traktowania gospodarstwa domowego o identycznej liczebności. Stanowi to naruszenie art. 32 Konstytucją RP dotyczącego równości wobec prawa i zakazu dyskryminacji.
Ponadto powyższa uchwała narusza zasadę, że „zanieczyszczający płaci”, która wynika art. 191 ust. 2 Traktatu z dnia 25 marca 1957r. o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz z art. 14 ust. 1 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008r. w sprawie odpadów oraz uchylającą niektóre dyrektywy ( Dz. Urz. L 312 z 22.11.2008, s. 3 ). Zasada „zanieczyszczający płaci” stanowi jedną z podstawowych zasad polityki Wspólnoty w dziedzinie środowiska naturalnego. Wedle tej zasady, kto powoduje zanieczyszczenie powinien ponieść koszty jego usunięcia. W związku z tym jest nie do pogodzenia z zasadą „zanieczyszczający płaci”, gdy osoby, które przyczyniły się do powstania odpadów, mogą uniknąć obowiązków finansowych, takich jakie zostały przewidziane w dyrektywie ramowej w sprawie odpadów, a z drugiej strony żaden podmiot nie może być zobowiązany do ponoszenia ciężarów związanych z usunięciem zanieczyszczenia, do powstania których się on nie przyczynił.
Mając na uwadze powyższe nie należy ponosić kosztów unieszkodliwiania odpadów pochodzących od innych podmiotów. Inni wytwórcy odpadów zostaliby bowiem zwolnieni z obowiązków wynikających z zasady „zanieczyszczający płaci”.
Podejmując uchwałę w sprawie opłat za zagospodarowanie odpadów Rada Miejska naruszyła zapisy art. 6k ust. 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, stanowiącą, iż: „Rada gminy, określając stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, bierze pod uwagę:
pkt 1) liczbę mieszkańców zamieszkujących daną gminę;
pkt 2) ilość wytwarzanych na terenie gminy odpadów komunalnych;
pkt 3) koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, o których mowa w art. 6r ust. 2;
pkt 4) przypadki, w których właściciele nieruchomości wytwarzają odpady nieregularnie, w szczególności to, że na niektórych nieruchomościach odpady komunalne powstają sezonowo”.
Stawki opłat zostały ustanowione w sposób arbitralny bez uwzględnienia wyżej wymienionego przepisu. W szczególności nie uwzględniono faktycznych kosztów systemu funkcjonowania gospodarowania odpadami komunalnymi. Ceny zostały niezgodnie z niniejszą ustawą skalkulowane, a także nieprawidłowo zostały wyliczone. Stosowane stawki opłat za wywóz odpadów nie zostały obliczone w oparciu o koszty świadczenia usług i rażąco przewyższają ceny wywozu odpadów z terenu gmin podbiałostockich oraz znacznie odbiegają od opłat obowiązujących na terenie województwa podlaskiego.
Istotnym jest także fakt, iż koszt transportu, w tym głównie paliwa, odpadów z terenów miasta Białystok do regionalnej instalacji przetwarzania odpadów komunalnych jest znacząco różny ( mniejszy ) od kosztów transportu z terenów wiejskich, gdyż gęstość zaludnienia jest tam mniejsza ( rozproszenie mieszkańców ), a mimo to stawki opłat w gminach otaczających Białystok są niższe. Tak drastycznie wysokich cen jak Gmina Białystok nie stosuje żadna inna gmina w regionie podlaskim.
Niezrozumiałe jest również to, że mimo zwiększenia się ilości osób płacących za wywóz śmieci przy braku wzrostu ilości odpadów komunalnych, stawki opłat zamiast spaść uległy zwiększeniu. Wzrost ilości mieszkańców objętych opłatą wynika z wprowadzenia obligatoryjnego obowiązku płacenia opłaty za odpady komunalne przez właścicieli domków jednorodzinnych, którzy dotychczas unikali płacenia za wywóz śmieci i swoje odpady wywozili do lasu czy podrzucali do kontenerów znajdujących się na terenie osiedli zarządzanych przez spółdzielnie mieszkaniowe. Dlaczego zatem, po zmianie systemu gospodarowania odpadami mieszkańcy Białegostoku są zmuszeni do płacenia rażąco wyższych stawek, w niektórych przypadkach sięgających 1000%, skoro teraz opłaty za odpady wnosząwszyscy, także ci, którzy do tej pory unikali płacenia za wywóz śmieci?
Niewątpliwie zatem mamy do czynienia z naruszeniem przez Gminę Białystok zakazu nadużywania pozycji dominującej na rynku poprzez stosowania nieuczciwych ( zawyżonych ) cen za odbiór odpadów komunalnych.
W związku z powyższym mając na uwadze charakter praktyki oraz wywoływane przez nią skutki dla bliżej nieokreślonego kręgu odbiorców usług związanych z wywozem śmieci z terenu miasta, stwierdzić należy, że nastąpiło naruszenie interesu publicznego uzasadniające podjęcie interwencji w postaci wszczęcia wobec Gminy Białystok postępowania antymonopolowego.
Natomiast zgodnie z brzmieniem przepisu art. 86 ust. 1 u.o.k.k., każdy może zgłosić Prezesowi Urzędu na piśmie zawiadomienie dotyczące stosowania praktyk nadużywania pozycji dominującej wraz z uzasadnieniem. W niniejszej sprawie ze względu na powyższe takie zawiadomienie jest w pełni uzasadnione.
Załączniki:
1. Kopia pisma Spółdzielni Mieszkaniowej „Rodzina Kolejowa” w Białymstoku informująca o wysokości miesięcznej opłaty za odpady komunalne obowiązującej od dnia 1 maja 2013r., 2. Kopia pisma Spółdzielni Mieszkaniowej „Rodzina Kolejowa” w Białymstoku informująca o wysokości miesięcznej opłaty za odpady komunalne obowiązującej od dnia 1 lipca 2013r.,
3. Kopia uchwały Nr XLVIII/535/13 Rady Miasta Białegostoku z dnia 25 czerwca 2013r. zmieniającej uchwałę w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustalenia stawki tej opłaty i ustalenia stawki opłaty za pojemnik o określonej pojemności,
4. Kopia uchwały Nr XL/277/13 Rady Miejskiej w Sokółce z dnia 31 stycznia 2013r. w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustalenia stawki tej opłaty na terenie Gminy Sokółka,
5. Kopia uchwały Nr LVIII/1623/13 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 12 czerwca 2013r. zmieniająca uchwałę w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, ustalenia stawki takiej opłaty oraz ustalenia stawki opłaty za pojemnik o określonej pojemności.
Poniżej do pobrania pliki pdf.
Uchwała Rady Miejskiej w Sokółce. pdf - zobacz
Uchwała Rady Miasta Biała Podlaska. pdf – zobacz
Uchwała Rady Miasta Białystok. pdf - zobacz
