Prokuratura Regionalna w Szczecinie zajmie się sprawą szczecińskiego wyroku zatwierdzającego naliczanie 5-krotności średniego podzielnikowego kosztu ogrzewania dla użytkowników lokali odmawiających instalacji podzielników.
Postępowanie dotyczy wydania przez sędziów Sądu Apelacyjnego w Szczecinie dwóch sprzecznych ze sobą wyroków w tej samej przedmiotowo sprawie oceny ważności uchwał rady nadzorczej spółdzielni, zatwierdzających przymusowe pozaustawowe opłaty dla użytkowników lokali odmawiających montażu podzielników kosztów. Najpierw SA unieważnił uchwalone naliczanie 2-krotności opłaty, a następnie uznał naliczanie 3-krotności za zgodne z art. 45a PE.
Spór trafił do sądu, bo spółdzielnia z okręgu szczecińskiego realizując interesy firmy sprzedającej podzielniki, chcąc zmusić użytkowników lokali do powszechnej instalacji podzielników kosztów, wprowadziła dla sprzeciwiających się sprzeczną z ustawą, podwyższoną opłatę stanowiącą 2-krotność średniego kosztu ogrzewania przypadającego na m2 w rozliczanym bloku.
Uchwała ta została zaskarżona przez emeryta odmawiającego montażu podzielników. Sąd Apelacyjny w Szczecinie uwzględniając obowiązujące przepisy (art. 45a PE i art. 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych) prawomocnie ją unieważnił. W uzasadnieniu orzeczenia stwierdzającego nieważność napisano m.in.:
"...W świetle treści zeznań Przewodniczącego Rady Nadzorczej spółdzielni W. O., Prezesa Zarządu pozwanej R. D., uprawniony staje się pogląd, iż rzeczywistą intencją wprowadzenia tego rodzaju współczynnika, było swoiste ukaranie osób, które nie zgadzają się na sposób rozliczeń preferowany przez władze spółdzielni..."
Po przegranym procesie spółdzielnia postanowiła obejść niekorzystne rozstrzygnięcie SA w Szczecinie i w odwecie przyjęła nową uchwałę narzucającą dla przeciwników rozliczeń podzielnikowych ostrzejsze sankcje z wyższą karą finansową w postaci opłaty stanowiącej 5-krotność średniego podzielnikowego kosztu ogrzewania, czyli około 3-krotność średniego rzeczywistego kosztu ogrzewania przypadającego na m2.
Obchodzącą wyrok SA nową uchwałę z 5-krotnością ponownie zaskarżył ten sam członek spółdzielni, czyli spór dalej toczył się między tymi samymi stronami i w tym samym przedmiocie. Jedynym nowym elementem był mnożnik karnej opłaty. W pierwszym postępowaniu była to 2-krotność, a w drugim 3-krotność zapisana formalnie jako 5-krotność średniego podzielnikowego kosztu ogrzewania.
W drugim procesie Sąd Apelacyjny w Szczecinie niespodziewanie uznał ważność uchwały z 3-krotnością i jej rzekomą zgodność z art. 45a PE, mimo że dla lokali bez podzielników w art. 45a ustawodawca wprost określił opłatę w wysokości 1-krotności średniego kosztu ogrzewania. Skutkiem wyroku było więc przymusowe przerzucanie na lokale bez podzielników obowiązku częściowego pokrywania kosztów ciepła zużywanego w lokalach niepartycypujących w rozdziale podzielnikowych kosztów ogrzewania bloku (około 60% całkowitego kosztu ogrzewania) wskutek m.in. niezamontowania na opodzielnikowanych grzejnikach głowic termostatycznych +16 st. C. Co ciekawe w składach SA wydających oba orzeczenia zasiadał ten sam sędzia.
Korzystny dla spółdzielni wyrok zatwierdzający 3-krotność opłaty został oparty na opinii biegłego reprezentującego stowarzyszenie pracujące dla firm podzielnikowych. Stowarzyszenie to w latach 2016-2020 otrzymało na działalność ponad 700 tysięcy złotych (m.in. lobbing w Sejmie RP na rzecz powszechnego stosowania podzielników).
"Biegły" tego stowarzyszenia był wybierany przez spółdzielnie mieszkaniowe do procesów o rozliczanie podzielnikowych kosztów ogrzewania. W przedkładanych sądowi opiniach twierdził, że podzielniki rejestrują zużycie ciepła i ich wskazania odpowiadają rzeczywistemu zużyciu. Twierdził też, że regulamin spółdzielni z 5-krotnością kosztu jest rzekomo zgodny z art. 45a PE.
W rzeczywistości, jak powszechnie wiadomo, podzielniki nie mierzą zużycia ciepła, a rejestrują jedynie temperaturę grzejnika, czego oczywiście nie można utożsamiać z mierzeniem zużycia. O tych faktach bez wątpienia wiedzieli sędziowie Sądu Apelacyjnego w Szczecinie, bowiem w wyroku korzystnym dla spółdzielni, paradoksalnie umieścili zapis: "...przyznała sama pozwana, podzielniki nie mierzą indywidualnego zużycia ciepła w lokalu..."
Ponadto informacje o funkcji i przeznaczeniu podzielników znajdują się np. na stronie Głównego Urzędu Miar https://www.gum.gov.pl/pl/aktualnosci/komunikaty/470,Informacja-nt-podzielnikow-kosztow-ogrzewania.html oraz w normie PN EN 834. Norma ta jest fundamentalną podstawą do rozstrzygania sporów o opłaty za ogrzewanie, więc nie sposób zakładać, że sędziowie SA w Szczecinie jej nie znali.
Dodatkowym ważnym elementem tej sprawy są dowody z opinii niezależnych biegłych sporządzających opinie w szczecińskich sądach. Biegli ci jednoznacznie wskazywali na rażącą sprzeczność z prawem naliczania 5-krotności opłaty, a dodatkowo jeden z nich oficjalnie zgłosił sądowi, że "biegły" ze stowarzyszenia działa na rzecz firm podzielnikowych.
Sprzeczny z orzecznictwem krajowym wyrok zatwierdzający prawo naliczania 5-krotności podzielnikowego kosztu ogrzewania zapadł przed 2022 rokiem, czyli przed nowelizacją art. 107 prawa o ustroju sądów zwalniającą sędziów z odpowiedzialności za naruszanie prawa materialnego i procesowego (więcej o nowelizacji TUTAJ).
Zawiadomienie, oprócz wniosku o ściganie uprawdopodobnionej możliwości przekroczenia uprawnień i poświadczenia nieprawdy, zawiera żądanie wytoczenia powództwa eliminującego z obrotu prawnego wyrok z 5-krotnością oraz wstąpienie prokuratury do toczących się spraw cywilnych o zapłatę za ogrzewanie, inicjowanych przez spółdzielnię na podstawie tego orzeczenia.
Nie wiadomo co zrobi Prokuratura Regionalna w Szczecinie. Mimo niebudzących wątpliwości dowodów wynik postępowania pozostaje nieprzewidywalny, bowiem w tle są ogromne pieniądze i rynek podzielników warty miliardy złotych. Ewentualne skierowanie oskarżenia oraz unieważnienie wyroku SSA w Szczecinie miałoby katastrofalne skutki nie tylko dla bezpośrednich sprawców, ale również dla firm podzielnikowych i spółdzielni, która musiałaby korygować tysiące rozliczeń oraz zwracać nienależnie pobrane opłaty.
