Kolor na elewacji - niczym dobry makijaż - potrafi zdziałać cuda. I to zarówno wtedy, gdy projektuje się dom od nowa, jak i wtedy, gdy pragnie się odmienić szpetny blok z wielkiej płyty lub smutny domek-pudełko z minionej epoki. Bogata gama kolorowych tynków i farb elewacyjnych, dostępnych obecnie na rynku, pozwala zrealizować każdą wizję.
Dobrze wykonana elewacja powinna przetrwać lata. Jeżeli więc dokonamy niewłaściwego wyboru koloru tynku, nie zgramy go z barwą dachówki, z rynnami, ze stolarką okienną i drzwiową oraz z innymi elementami, które współtworzą fasadę domu (elementy drewniane, kamienne, okładziny ceramiczne itp.) będziemy skazani na oglądanie nieudanej całości przez dni, miesiące i lata, aż do remontu.
Kolorowy zawrót głowy -tak można określić rynkową ofertę tynków i farb elewacyjnych. Wystarczy wspomnieć, że firma Atlas w swojej ofercie posiada bez mała 700 kolorów tynków o nazwie Cermit i farb elewacyjnych Arkol. Jest to cała rodzina tynków i farb akrylowych, silikatowych i silikonowych, a także tynków mineralnych, cieszących się - jako najtańsze - największą popularnością. Ta bogata paleta barw stwarza inwestorowi olbrzymie możliwości dowolnego kształtowania estetyki i wyglądu elewacji, przy zachowaniu bardzo wysokich parametrów technicznych.
Mało tego, dla szczególnie wymagających klientów, którym 700 kolorów to za mało i chcą stworzyć ten jeden własny, wymarzony, Atlas proponuje specjalną odmianę tynku akrylowego do barwienia w masie. Wybierać jest więc w czym, pozostaje natomiast kwestia takiego doboru barw dla naszego domu, aby razem z innymi elementami stworzyły one harmonijną całość, czyli po prostu zagrały.
Klasycznie i rozważnie
Kolor może posłużyć do podkreślenia bryły całego budynku lub poszczególnych jego elementów. Obecnie inwestorzy najczęściej decydują się na jasną, pastelową barwę, spośród których dominuje żółta. Wydaje się ona neutralna i ciepła, a zarazem bardziej przyjazna niż królująca do niedawna biel, której główną wadą jest to, że się szybko brudzi. Chociaż nadal istnieje duża grupa fanów "małego białego domku".
Jeśli chcemy uzyskać jasną elewację, należy zastosować farby elewacyjne lub tynki mineralne, które produkowane są tylko w barwach pastelowych, np. Atlas Cermit (Atlas oferuje tu 41 kolorów), o fakturze baranka lub kornika. Natomiast jeśli chcemy podkreślić strukturę tynku czy detal budynku, posłużmy się farbą Arkol lub tynkami akrylowymi Cermit N i R o zdecydowanie mocniejszych barwach. Eksponować można w ten sposób portale, gzymsy, balkony oraz elementy rzeźbiarskie elewacji budynku. W zabudowie, wykonanej systemem wielkopłytowym, charakterystyczne jest wydobywanie intensywniejszą barwą takich elementów, jak loggie, balkony lub piony w ścianach poprzecznych.
Nowocześnie i odważnie
Barwy nasycone, żywe, mocno kontrastujące ze sobą są raczej dla odważnych. Co prawda wyróżniają one dom z otoczenia, podkreślają oryginalność elewacji i kształt domu, zbyt drażniące mogą jednak mieć negatywny wpływ na nasze samopoczucie. Taki dom jest widoczny z daleka i przyciąga wzrok, co nie zawsze jest korzystne. Z drugiej jednak strony żywa, kolorowa elewacja dodaje wesołego charakteru nie tylko samemu domowi, ale i otoczeniu. Nasycona i zdecydowana barwa elewacji sprawdza się tym lepiej, im prostsza jest bryła domu i im mniej jest w niej detali architektonicznych. Jeśli zaś architektura jest bogata i urozmaicona, to spokojny kolor ścian będzie zdecydowanie lepszym tłem dla szczegółów.
Projektowanie ciemnej kolorystyki elewacji, zwłaszcza na ścianach o dużej powierzchni, nie jest korzystne. Elewacja nie powinna absorbować więcej niż 20% energii promieniowania słonecznego (warunek ten spełniają jasne pastelowe elewacje). Pochłanianie większej ilości promieniowania słonecznego powoduje nadmierne nagrzewanie się ściany latem i większe jej wychłodzenie zimą. W efekcie, w warstwie tynku pojawia się dodatkowe naprężenie termiczne, przez co rośnie ryzyko uszkodzenia elewacji.
Dobieramy kolory
Najważniejszym zestawieniem kolorów dla wyglądu domu jest barwa elewacji i dachu. Pokrycia dachowe występują w zdecydowanie węższej gamie kolorystycznej niż farby i tynki elewacyjne, dlatego dobrze jest zapoznać się z ofertą producentów materiałów dachowych. Zbyt ciemny dach w kontraście do elewacji może wyglądać za ciężko. Im mniejsza przeciwwaga kolorów ścian i dachu, tym dom wyglądać będzie naturalniej i lżej.
Jednocześnie wybrać należy kolor pozostałych elementów, które wpływają na wygląd całości, a mianowicie stolarki okiennej, cokołu, bramy garażowej, ogrodzenia, rynien, schodów i podestu. Odbieranie barw jest rzeczą bardzo subiektywną, ufajmy więc przede wszystkim własnym oczom, podpatrując wykończone już domy i rozwiązania. Dzięki nowoczesnym technikom komputerowym możemy sami zaprojektować kolorystykę domu i zobaczyć efekty, co ułatwi nam podjęcie decyzji.
Przed zakupieniem materiałów na całą elewację, dobrze jest wykonać próbę, która polega na otynkowaniu lub pomalowaniu około 0,5-1 m kw. powierzchni elewacji. Uzyskany kolor należy obejrzeć kilkakrotnie o różnych porach dnia, przy różnym oświetleniu. Identyczne próbki na ścianie północnej i południowej, oceniane w dzień słoneczny i pochmurny, będą wyglądały inaczej. Najlepiej wykonać i porównać dwie lub trzy różne próbki wstępnie wybranych zestawów kolorów.
Operujemy barwą
Powszechnie wiadomo, że różne barwy wywołują różne reakcje u odbiorcy. Na przykład czerwony czy pomarańczowy podnieca i wzmaga aktywność, zielony natomiast uspakaja, wprowadza nastrój odprężenia. Mając to na uwadze, projektanci starają się uzyskiwać kolorystykę odpowiadającą charakterowi i funkcji domów i ich wnętrz, czy całych zespołów obiektów. Wrażenie przybliżenia przez kolory ciemne, a oddalania przez jasne daje możliwość zmiany wrażeń przestrzennych w zamierzony sposób. Dla uzyskania pozornego podwyższenia budynku, wystarczy zastosować wyraźne rozjaśnienie barwy budynku ku górze w dowolnej technice wykończenia elewacji. Za pomocą barw możemy też nadawać odpowiednie proporcje elementom elewacji. Przykładem może być fasada domu, której okna w naszym przekonaniu są za małe. Dobierając określone kolory stolarki okiennej i tła wokół okien możemy zapobiec niekorzystnemu wrażeniu lub je pogłębić. Świadomość oddziaływania barw i umiejętność wykorzystania zjawisk z tym związanych jest bardzo istotna podczas projektowania, czy rewaloryzacji zespołów zabudowy. Jeśli nie mamy w tym kierunku żadnych zdolności, zwróćmy się lepiej po poradę do fachowca - architekta lub projektanta.
I jeszcze jedno - przy podejmowaniu decyzji o kolorze elewacji naszego domu, powinniśmy wziąć pod uwagę otoczenie, w jakim stoi budynek - jego okolicę, sąsiednie zabudowania, tradycje budowlane, jakie dominują w danym terenie. Żeby nasz dom - chociaż sam w sobie niezwykle atrakcyjny - nie spełniał roli kwiatka do kożucha.
Sylwester Ślęczek
GRUPA ATLAS
Pamiętaj
Podstawowy kolor na fasadzie powinien być zharmonizowany z kolorami otoczenia.
Barwy pochodne od jednej barwy podstawowej będą zawsze ze sobą współgrały.
Stosowanie jasnych, pastelowych kolorów jest mniej ryzykowne niż barw intensywnych.
Kolory ciemniejsze i nasycone bezpieczniej jest wykorzystywać na mniejszych płaszczyznach lub przy wykańczaniu detali.
Najlepiej ograniczyć ilość kolorów na fasadzie do dwóch lub trzech, aby uniknąć wrażenia pstrokacizny.
Rodzaje tynków
Tynki mineralne
Spoiwem w mineralnych zaprawach tynkarskich jest cement odpowiednio wysokiej marki, co powoduje, że możliwe jest uzyskanie jedynie jasnych, pastelowych kolorów tych tynków. Zbyt duża ilość pigmentu powodowałaby bowiem zmniejszenie wytrzymałości materiału. Tynki mineralne produkowane są w postaci suchych mieszanek na bazie kruszywa kwarcowego i marmurowego o grubości ziarna do 1,5 mm, 2 mm lub 3 mm. Zaprawę przygotowuje się, wsypując do wody całą zawartość worka i mieszając do uzyskania żądanej konsystencji.
Jeżeli chcemy położyć tynk mineralny i jednocześnie otrzymać intensywny kolor elewacji, zastosujmy specjalny, pozbawiony pigmentu tynk do malowania, który jest tańszy od tynku kolorowego - na przykład Atlas Cermit SN-MAL - i później pomalujmy go. Malowanie tynku można rozpocząć po upływie około 2-6 tygodni od jego nałożenia. Stosując farbę silikatową, czynność tę można rozpocząć po wyschnięciu tynku, jednak nie wcześniej niż po upływie 48 godzin od nałożenia.
Trudne do usunięcia resztki związanej już zaprawy można zmyć środkiem do usuwania pozostałości po cemencie Atlas Szop.
Tynki akrylowe
Tynki akrylowe produkowane są na bazie wodnej dyspersji żywic syntetycznych i kruszywa dolomitowego o grubości ziarna do 1,5 mm, 2 mm i 3 mm. Oferowane są w postaci gotowej do użycia pasty. Należy ją jedynie przemieszać w celu ujednolicenia konsystencji. Jest to produkt wydajny, bardzo wygodny i łatwy w użyciu. Żywica akrylowa pozwala bez szkody dla ich wytrzymałości na barwienie tynków na dowolny kolor. Tynki akrylowe charakteryzującą się dużą odpornością na wszelkiego rodzaju uszkodzenia mechaniczne. Odznaczają się mniejszą trwałością niż tynki mineralne – od momentu naniesienia ich na powierzchnię ściany pod wpływem promieniowania ultrafioletowego zaczynają się starzeć (tynki mineralne wraz z upływem czasu, na skutek procesu karbonizacji wapna, zyskują na trwałości).
Tynki silikatowe i silikonowe
Tynki silikatowe i silikonowe to najwyższa klasa wśród zapraw tynkarskich. Są one dostępne w postaci gotowej do użycia masy, produkowanej na bazie szkła wodnego i kruszywa marmurowego oraz żywicy krzemoorganicznej i kruszywa dolomitowego. Tynki te tworzą trwałą powierzchnię, o wysokiej elastyczności, przepuszczającą parę wodną, przez co pozwalają ścianie oddychać (w odróżnieniu od tynków akrylowych). Są odporne na zmywanie oraz na korozję biologiczną, ponieważ zawierają środki ograniczające rozwój grzybów i pleśni na powierzchni tynku.
Tynk silikonowy posiada ponadto zdolność samooczyszczania pod wpływem opadów atmosferycznych, co powoduje, że zanieczyszczenia spływają po nim wraz z wodą, jak po maśle. Tynki te dostępne są w dwóch fakturach: nakrapianej, o grubości ziarna do 1,5 mm i do 2 mm oraz rustykalnej, o grubości ziarna do 2 mm.
autor / źródło:
Sylwester Ślęczek
